Την Παρασκευή 12 Ιουλίου ολοκληρώθηκε το 8ο Ταράτσα Film Festival στη Λάρισα το οποίο για ακόμη μια χρονιά ανέβασε τον κόσμο στις ταράτσες της πόλης για να απολαύσει ταινίες μικρού μήκους από το Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Δράμας και το Μεσογειακό Φεστιβάλ, αλλά και το βραβευμένο ντοκιμαντέρ του Γιώργου Μουτάφη «The Other Half».

Την τελευταία μέρα στο Καφενείο η Γη προβλήθηκαν οι ταινίες «Maniera Greca» και «Πάρε το πράγμα και σφάξ’το» του σκηνοθέτη Κυρηναίου Παπαδημάτου καθώς και οι ταινίες της σκηνοθέτιδας Μαίρης Κλαμπούρα «Ouroboros» και «Ostomachion the battle of the bones». Οι δύο δημιουργοί παρευρίσκονταν στον χώρο μαζί μας και αφού ολοκληρώθηκαν οι προβολές των έργων τους συζήτησαν με το κοινό. Είχα την χαρά να μιλήσω μαζί τους και να τους κάνω μερικές ερωτήσεις...

Πρώτα, όμως, μερικά λόγια για τους καλεσμένους μας και τις ταινίες τους:

Ο Κυρηναίος Παπαδημάτος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967. Αποφοίτησε από τη σχολή του Λυκούργου Σταυράκου με το πτυχίο της σκηνοθεσίας το 1990. Έχει δουλέψει ως σκηνοθέτης και μοντέρ στην κρατική και ιδιωτική τηλεόραση. Έχει στην προσωπική του φιλμογραφία έξι ταινίες μικρού μήκους με πολυάριθμες συμμετοχές και διακρίσεις σε φεστιβάλ της Ελλάδας (Athens International Film Festival, Thessaloniki International Short Film Festival) και του εξωτερικού (Leeds International Film Festival, Pendance Film Festival).

Maniera Greca (2017) (13.19’)

Η νύχτα φτάνει στο τέλος της στα μπουζούκια. Πέντε τα ξημερώματα. Βαριεστημένα, σβηστά χειροκροτήματα για τη θεά της πίστας, που μόλις ολοκλήρωσε το πρόγραμμά της και αποχαιρετά με ένα μακρόσυρτο «goodnight». Κανείς δεν περιμένει αυτό που θα συμβεί όταν θα ανέβει στο πάλκο η φίρμα του μαγαζιού, ο Κουρέας, υπό τους ήχους του ζεμπέκικου νέου σουξέ του «Ο μουσάτος». Γαϊτανάκι έκστασης; Κάποιος θα ζητήσει τα ρέστα; Μεθυσμένες αγκαλιές; Maniera Greca ή, πλέον, ο τρόπος της παγκόσμιας πίστας; Εμείς πάντως παρακολουθούμε τους θαμώνες που έχουν ξεμείνει δίπλα στο πιοτό τους, εκείνοι εμάς και η Κατερίνα Γώγου εξακολουθεί να κοιτάει μέσα στα μάτια...τριάντα επτά χρόνια μετά. Η ταινία απέσπασε το βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ του Λουγκάνο.

Πάρε το πράγμα και σφάξ’το (2020) (21.21’)

Ένα μοσχαράκι πρέπει να σφαγεί. Αυτό το μοσχαράκι όμως δεν είναι σαν τα άλλα. Είναι το «παιδί» του σφαγέα. Τη στιγμή της μεγάλης άρνησης, η έμπνευση που πηγάζει από την τέχνη του θα παραμείνει η μοναδική περιουσία που είχε στο δισάκι του και η μοναδική περιουσία του για το μέλλον έτσι και αλλιώς. Η ταινία έχει λάβει μέρος σε 23 μεγάλα διεθνή φεστιβάλ όπου έχει βραβευτεί και διακριθεί.

Η συνέντευξή μου με τον Κυρηναίο Παπαδημάτο:

Θεωρείτε ότι υπάρχει κάποιο κοινό στοιχείο ανάμεσα στις δύο ταινίες σας;

Αν υπάρχει ένα κοινό στοιχείο, είμαι εγώ που υπογράφω το σενάριο, τη σκηνοθεσία και την παραγωγή και όλοι οι κοινοί συντελεστές. Όταν κάνεις ανεξάρτητο κινηματογράφο, η συντροφικότητα και η παρέα θα εμπεριέχεται πάντα, δηλαδή προστίθενται και αφαιρούνται άνθρωποι, αλλά η βάση είναι πάντα εκεί. Αυτό το λέω επειδή οι άνθρωποι δεν είναι απλά γράμματα στους τίτλους με μια ιδιότητα. Οι άνθρωποι κουβαλάνε ένα βίωμα, οι άνθρωποι ενός συνεργείου επιτρέπουν στον σκηνοθέτη να σκηνοθετήσει μέσα στην αποδοχή τους ή όχι, και αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό πράγμα που κερδίζεται με τον χρόνο ή δεν κερδίζεται και ποτέ. Το βίωμα, λοιπόν, των συνεργατών και το πώς εξελίσσεται η σχέση μας μέσα από τη φιλία μας και τη δουλειά μας υπάρχει ως κοινό και στις δύο ταινίες. 

Ποιον ρόλο θα ξεχωρίζατε από τις ταινίες σας και γιατί;

Κανέναν…αν θες να προσεγγίσεις ολιστικά το ολοκληρωμένο αφήγημα μιας ιστορίας, ακόμα κι αν υπάρχει ένας πρωταγωνιστικός ρόλος και όλοι οι άλλοι είναι πιο βοηθητικοί, δεν υπάρχει ο ένας χωρίς τον άλλο. Δηλαδή, αν από την Maniera Greca αφαιρέσεις τους θαμώνες, οι οποίοι δεν ανοίγονται σαν χαρακτήρες, για την ίδια την ταινία η σημασία τους είναι εξίσου σημαντική όσο του φαινομενικά πιο πρωταγωνιστικού ρόλου. Τους αγαπάω από την κατασκευή τους μέχρι και το τέλος. Καμιά φορά μπορεί να αγαπάω πολύ περισσότερο ένα καρέ ενός ρόλου, που μπορεί να έχει φαινομενικά μικρότερη σημασία, και να γίνει το πόστερ μου ή να γίνει η πιο αγαπημένη μου στιγμή.

Υπάρχει κάποιος Έλληνας σκηνοθέτης και σεναριογράφος που σας έχει εμπνεύσει ή επηρεάσει στην επαγγελματική σας πορεία; 

Περισσότερο οι αναφορές μου πηγαίνουν στο παρελθόν. Αγαπάω πολύ τον κινηματογράφο από το 50 μέχρι και σήμερα. Δεν είναι σίγουρα μόνο ένας και μπορεί από κάποιον που αγαπάς να σου αρέσουν κάποιες ταινίες του πολύ ενώ άλλες πιο λίγο. Όμως, συνολικά αυτοί οι άνθρωποι σε επηρεάζουν, γιατί και σε μια ταινία που δεν σου αρέσει θα τη βρεις την αλήθεια, ακόμα κι αν εσένα δεν σου ταιριάζει, η αλήθεια και το βίωμα του θα υπάρχει πάντα. Αγαπάω πάρα πολύ τον Κώστα Μανουσάκη από το παρελθόν, τον Γρηγορίου και τον Τζαβέλλα πηγαίνοντας πιο πίσω, ήταν οι πρώτοι που μου έμαθαν ότι ο ελληνικός κινηματογράφος μπορεί να υπάρξει. Τα τρία Κ, ο Κακογιάννης, ο Κούνδουρος και ο Κανελλόπουλος είναι σκηνοθέτες που μεγαλώνοντας με επηρέασαν πολύ. Αγαπώ πολύ τον Παναγιωτόπουλο και τον Νικολαΐδη, και αγαπάω άπειρα τον Δαμιανό. Αν θα έπρεπε να απαντήσω με ένα όνομα θα σου έλεγα ότι ο Αλέξης Δαμιανός είναι ο κινηματογραφιστής που ξεχωρίζω. Έτυχε να τον γνωρίσω στην τελευταία του ταινία και, αν και το έργο του δεν είναι τόσο μεγάλο σε ποσότητα ταινιών, η «Ευδοκία» θα παραμένει πάντα ορόσημο για εμένα. 

Τι είναι αυτό που θα θέλατε να μείνει στους θεατές βλέποντας αυτές τις δύο ταινίες;

Δεν είναι στο χέρι σου αν θα μείνει κάτι ή όχι. Αν κάτι μείνει σημαίνει ότι η ταινία αποτελεί ένα δείγμα έργου τέχνης, γιατί η τέχνη έχει να κάνει με το συναίσθημα και αν αυτό έχει καταγραφεί βιωματικά σε μια ταινία, αυτό ασυνείδητα θα συμβεί και στον θεατή της. Αν μια ταινία μου μπορέσει απλώς να γεμίσει τον χρόνο των ανθρώπων, να γεμίσει το μυαλό τους, να εγείρει ερωτήματα και κουβέντες και να μπορούν να έρθουν να με κοιτάξουν και να μου πουν ότι δεν έχασαν τον χρόνο τους, αυτό σημαίνει πως ένιωσαν κάτι από την πρόθεση της και έτσι την νομιμοποιούν να υπάρχει ως ένα έργο τέχνης σε όποιο μέγεθος και κλίμακα αυτό μπορεί να είναι. Αυτό μου φτάνει, είναι δικό τους θέμα τι θα εισπράξει και θα νιώσει και θα κατανοήσει ο καθένας. Εμένα το μόνο που θα με ενδιέφερε είναι η ταινία να έχει ικανοποιήσει τον στόχο της και να μην φύγει κανείς άδειος ή πιο άδειος απ’ ότι όταν μπήκε στην αίθουσα για να δει την ταινία.

Ετοιμάζετε κάποιο νέο πρότζεκτ αυτή την περίοδο;

Ναι, μετά από μια απάθεια και ένα διάστημα που πέρασε στο τίποτα, προσπαθώντας να σκεφτώ ή να ετοιμάσω πράγματα που δεν ήταν εφικτά να γίνουν, αυτή τη στιγμή συν-σκηνοθετώ μια ταινία ντοκιμαντέρ με την Ακριβή Κόλλια, μια υπέροχη φίλη και συνάδελφο. Η ταινία αναφέρεται σε έναν καταραμένο, ξεχασμένο, υπόγειο, όπως δηλώνει ο ίδιος ηθοποιό - ποιητή, που είναι καρατερίστας σε πολλές ελληνικές ταινίες και με πολλούς γνωστούς σκηνοθέτες (Παναγιωτόπουλος, Νικολαΐδης, Θωμόπουλος και άλλους). Η ποίηση του είναι υπέροχη, την ανθολογήσαμε και ουσιαστικά βάλαμε αυτόν τον κύριο να παίξει τον εαυτό του και όχι να καταγράψουμε σε ένα απλό ντοκιμαντέρ τη ζωή του. Είναι μια ταινία ντοκιμαντέρ όπου ο κ. Δ Κ υποδύεται τον Δ Κ, είναι μεγάλου μήκους και ευελπιστούμε αρχές του 2025 να είμαστε έτοιμοι για να βγει το ταξίδι της στον κόσμο.

Η Μαίρη Κλαμπούρα γεννήθηκε στη Λάρισα το 1993. Ολοκλήρωσε τις Θεατρικές της Σπουδές στο Πανεπιστήμιο Πατρών το 2016 και το 2019 πήρε το δίπλωμά της στη σκηνοθεσία από την Ελληνική Σχολή Κινηματογράφου και Τηλεόρασης Λυκούργου Σταυράκου. Έχει στην προσωπική της φιλμογραφία τρεις ταινίες μικρού μήκους, με πολυάριθμες συμμετοχές και διακρίσεις τόσο σε ελληνικά φεστιβάλ (Chania Film Festival, Athens International Digital Film Festival) όσο και σε φεστιβάλ του εξωτερικού (Kalakari film fest, Mpumalanga International Film Festival). 

Ouroboros (2020) (14.30’)

Μια νεαρή γυναίκα περνάει κρίση ταυτότητας, ύστερα από την αυτοκτονία του αδερφού της.

Θα καταφέρει να ξεφύγει από το παρελθόν της διατηρώντας παράλληλα την πίστη της ή θα οδηγηθεί σε κάτι καινούριο;

Ostomachion the battle of the bones (2023) (16.30')

Κατά τη διάρκεια μιας υπέροχης εκδρομής στο δάσος, ένας νεαρός συγγραφέας λαμβάνει ως δώρο ένα παζλ της Μόνα Λίζα από τη σύντροφό του. Καθώς προσπαθεί να το συναρμολογήσει τις επόμενες μέρες, μαγεύεται από την ανδρόγυνη απεικόνιση της Μόνα Λίζα, ενώ η κοπέλα του αρχίζει να ανησυχεί. Η ταινία δεν αφορά μόνο την άρνηση της αλήθειας αλλά και την αυτογνωσία. Εξερευνά τι συμβαίνει μεταξύ των ανθρώπων, όταν κάποιος αρνείται να αναγνωρίσει τον πραγματικό του εαυτό.

Η συνέντευξή μου με την Μαίρη Κλαμπούρα:

Γιατί Οστομάχιον και Ουροβόρος;

Το Οστομάχιον ήταν ένα μαθηματικό πρόβλημα που επινόησε ο Αρχιμήδης και πρόκειται για το αρχαιότερο παζλ. Στο παιχνίδι αυτό, έπρεπε να βάλεις μέσα σε ένα τετράγωνο, διάφορα σχήματα, με όσους περισσότερους τρόπους ήταν εφικτό, ώστε να κολλήσουν όλα τα κομμάτια μεταξύ τους. Δεν γνωρίζουμε αν ο Αρχιμήδης επινόησε το πρόβλημα ή αν το παιχνίδι προϋπήρχε. Το Οστομάχιον προέρχεται από τις λέξεις οστούν και μάχη και σημαίνει “η μάχη των οστών”. Ο τίτλος βγήκε πολύ αυθόρμητα, σχεδόν αμέσως, μόλις αποφάσισα ότι η ιστορία μου έχει να κάνει με παζλ και μου αρέσει γενικότερα να χρησιμοποιώ ελληνικούς τίτλους, που να εμπεριέχουν το αρχαίο στοιχείο μέσα τους. Αναφορικά με τον Ουροβόρο, το φίδι που τρώει την ουρά του, ήταν το σύμβολο που με ενέπνευσε εξ’ αρχής. Μου αρέσει πολύ να μιλάω μέσα από σύμβολα και όταν είδα τον Ουροβόρο, ήξερα ότι αυτή θα είναι η ταινία μου. Το συγκεκριμένο σύμβολο επιδέχεται πάρα πολλές ερμηνείες. Ωστόσο για εμένα, είχε να κάνει περισσότερο από όλα, με το κομμάτι της αυτοκαταστροφής, το οποίο είναι έκδηλο στην ιστορία μου, καθώς και οι δύο χαρακτήρες, είναι φανερά αυτοκαταστροφικοί. 

Τι είναι αυτό που θα ήθελες να μείνει στους θεατές από τις δύο ταινίες που είδαμε σήμερα;

Θα ήθελα να μείνει οποιοδήποτε συναίσθημα τους προκάλεσαν οι ταινίες, ακόμα κι αν ήταν φόβος ή αμηχανία. Οτιδήποτε κι αν ήταν αυτό που ένιωσαν, θεωρώ πως είναι σημαντικό, γιατί σίγουρα σημαίνει ότι ήταν κάτι αληθινό, κάτι που βγήκε ενστικτωδώς και αυτό είναι καλό, καθώς έτσι γεννιούνται διάφορα ερωτήματα και ίσως να μπορέσουν να σκεφτούν και να προβληματιστούν μέσα από τις ταινίες. Όταν, όμως, ετοιμάζω μια ταινία, δεν σκέφτομαι καθόλου το κοινό, σκέφτομαι απλώς να εκφράσω αυτό που με προβληματίζει, αυτό που έχω μέσα μου. Επειδή όλα ξεκινάνε από την γραφή, γράφω επειδή δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, μου βγαίνει τόσο αυθόρμητα και το έχω τρομερή ανάγκη όλο αυτό.

Ποια είναι η βασική θεματική των ταινιών που δημιουργείς;

Πέρα από τον θάνατο, τον έρωτα και την απώλεια, σίγουρα θα έλεγα πως ασχολούμαι συνειδητά αλλά και κάποιες φορές ασυνείδητα, τόσο με την έννοια της ταυτότητας, όσο και με την έννοια της αυτοκαταστροφής. Νομίζω οι θεματικές μου είναι οι κλασικές θεματικές με τις οποίες έχουν ασχοληθεί και συνεχίζουν να ασχολούνται όλοι οι καλλιτέχνες, δηλαδή θεωρώ πως κατά κύριο λόγο, σχεδόν όλα, έχουν ειπωθεί. Αλλά σίγουρα πιστεύω πως έχω να δείξω κάτι καινούργιο, μέσα από τη δική μου οπτική, σκηνοθεσία και γραφή. Αυτό που θέλω μέσα από τις ταινίες μου είναι να δείξω την αλήθεια της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από τα δικά μου μάτια. 

Αν μπορούσες να μιλήσεις και ίσως να συμβουλέψεις έναν από τους χαρακτήρες σου ποιος θα ήταν αυτός και τι θα του έλεγες;

Θα μιλούσα σίγουρα στον πρωταγωνιστή από το Οστομάχιον και θα τον συμβούλευα να αφεθεί ελεύθερος, να προσπαθήσει να καταπολεμήσει τις φοβίες και τις ανασφάλειες του, να αγκαλιάσει την ανδρόγυνη του φύση -την οποία φοβάται τόσο πολύ- και να ανακαλύψει περισσότερο τον εαυτό του, χωρίς να βγάζει τα κόμπλεξ του στους άλλους. Να αρχίσει να επικοινωνεί με τον εαυτό του πρώτα απ’ όλα και μετά με τους άλλους.

Ετοιμάζεις κάποιο νέο πρότζεκτ αυτή την περίοδο;

Ναι, γράφω ένα σενάριο με τίτλο: Ιοδάμη, η ιστορία μιας πέτρας. Πρόκειται για μια art house ταινία, με βιωματικά και μη στοιχεία. Αφορά μια ηθοποιό, η οποία ξεκινά να παίρνει αντικαταθλιπτικά τα οποία της προκαλούν πολύ ζωντανούς εφιάλτες. Η κοπέλα θα μπερδεύει το όνειρο με την πραγματικότητα. Ουσιαστικά, δεν θα είναι αντιληπτό ούτε σε εμάς, τι είναι όνειρο και τι πραγματικότητα μέσα σε αυτή την ιστορία, δηλαδή θα επαφίεται στην κρίση του κάθε θεατή. Ελπίζω το 2025 να είναι έτοιμο, έχουν μείνει αρκετά πράγματα να γίνουν ακόμη, ώστε να ξεκινήσουν τα γυρίσματα, αλλά πιστεύω πως θα έχουμε ταινία φέτος.