Ο γερμανόφωνος κινηματογράφος έχει τόσα μα τόσα διαμάντια που δεν νομίζω πως θα σταματήσουμε να τα αριθμούμε ποτέ. Σίγουρα έχει μια ξεχωριστή θέση στη καρδιά όλων όσων εκτιμούν τα στοιχεία του και τα κινήματα που τον συντρόφευσαν στην εμφάνισή του, όπως ήταν ο γερμανικός εξπρεσιονισμός.

Παραθέτω λοιπόν με χρονολογική σειρά παραγωγής 7+1 προτάσεις γερμανικών ταινιών οι οποίες άφησαν το στίγμα τους στη κληρονομιά του παγκόσμιου κινηματογράφου, προβληματίζοντας, μαθαίνοντας, ανατρέποντας, προκαλώντας και κυρίως αμφισβητώντας ό,τι θεωρούσαμε (και καμιά φορά εξακολουθούμε να θεωρούμε) δεδομένο, όπως αξίζει να κάνει κάθε Τέχνη που σέβεται τον εαυτό της: 

1.Nosferatu: eine Symphonie des Grauens (1922), του F. W. Murnau

Η συγκεκριμένη ταινία δεν είναι μία τυχαία ταινία τρόμου, καθώς αποτελεί την πρώτη ταινία γερμανικού εξπρεσιονισμού. Μάλιστα, είναι η πρώτη ταινία, που αν και ανήκει στον βωβό κινηματογράφο, αποτυπώνει τον θρύλο του Δράκουλα με σάρκα και οστά. Remake της αποτέλεσε η ταινία: “Nosferatu: Phantom der Nacht“ (1979) του σπουδαίου δημιουργού Werner Herzog. Μετά από αυτή, ακολούθησαν και άλλες ταινίες που βασίστηκαν σε αυτή και στο βιβλίο του Μπραμ Στόκερ, με τελευταία δημιουργία την gothic horror ταινία “Nosferatu” (2024) του Robert Eggers.

2.Metropolis (1927), του Fritz Lang

Άλλη μία εξαιρετική ταινία γερμανικού εξπρεσιονισμού και θα λέγαμε πρωτοστατεί και στο είδος της επιστημονικής φαντασίας, καθώς αποτελεί την πρώτη ταινία μεγάλου μήκους αυτού του είδους. Τα ειδικά εφέ και τα σκηνικά που παρατηρεί κάποιος στη ταινία αυτή είναι εξαιρετικά για την εποχή τους και μέχρι και σήμερα εντυπωσιάζουν το κοινό. Η κληρονομιά που έχει αφήσει δεν είναι μόνο η ίδια η ταινία αλλά και όλες αυτές οι επιρροές που άσκησε σε δημιουργούς και σκηνοθέτες, όπως είναι ο Stanley Kubrick στην Οδύσσεια του Διαστήματος.

3.Der blaue Engel (1930), του Josef von Sternberg

Όταν σκεφτόμαστε αυτή την ταινία, μας έρχεται στο μυαλό η πρωταγωνίστρια, που δεν είναι άλλη από την Marlene Dietrich. Και τότε ξαφνικά το κομμάτι Ich bin von Kopf bis Fuß auf Liebe eingestellt ηχεί στα αφτιά μας τόσο γλυκά, μα ταυτοχρόνως τόσο προκλητικά επίσης. Τόσο προκλητικά, όσο νιώθουμε βλέποντας αυτή την εξαιρετική ταινία, που αποτελεί τον λόγο που η Dietrich έλαμψε στα φώτα της δημοσιότητας. Η ταινία αυτή γυρίστηκε στα γερμανικά και στα αγγλικά, με την πρώτη εκδοχή όμως να κυριαρχεί.

4.Mädchen in Uniform (1931), της Leontine Sagan

Η ταινία αυτή πρόκειται για ένα από τα cult classic του παγκόσμιου κινηματογράφου και άφησε εποχή. Αρχικά πρόκειται για μία ταινία με all-female cast. Η σκηνοθεσία έγινε από γυναίκα δημιουργό και το cast αποτελείται μόνο από γυναίκες ηθοποιούς, με τις πρωταγωνίστριες Hertha Thiele στο ρόλο της Manuela von Meinhardis και Dorothea Wieck αντίστοιχα στο ρόλο της Fräulein von Bernburg. Μάλιστα λέγεται πως στη ταινία αυτή αποτυπώθηκε για πρώτη φορά στον κινηματογράφο, φιλί μεταξύ δύο γυναικών. Αργότερα, το 1958 ο κινηματογράφος απέκτησε ένα άξιο remake της ταινίας, με πρωταγωνίστριες τις Lilli Palmer και Romy Schneider.

Μία από εκείνες τις δραματικές ταινίες που αξίζει να δεις για τις εξαιρετικές ερμηνείες, την φανταστική σκηνοθετική ματιά πάνω στα ιστορικά – πολεμικά γεγονότα που παρουσιάζει και κυρίως επειδή πρωταγωνιστεί ο Bruno Ganz, ο οποίος ενσαρκώνει τον Αδόλφο Χίτλερ (με λίγα λόγια, δες τον Bruno να δίνει ρέστα). Τα σχόλια υπήρξαν κυρίως θετικά και έτσι η ταινία αυτή μέχρι και σήμερα αποτελεί ένα σημαντικό κινηματογραφικό δημιούργημα, το οποίο αποτυπώνει με ειλικρίνεια τα γεγονότα που περιτριγύριζαν τους υπεύθυνους των φρικαλεοτήτων του καθεστώτος. 

6.Die Welle (2008), του Dennis Gansel

Το Κύμα (Γερμανικά: die Welle), ήρθε, μας παρέσυρε και είπε να μην φύγε ποτέ, καθώς μέχρι και την ημέρα που θα διαβάσεις αυτό το κείμενο, αποτελεί μια ταινία – σταθμό στο κοινωνικοπολιτικό θρίλερ. Είναι ο φασισμός ένα παιχνίδι; Πόσο εύκολα μπορεί κάποιος να πειραματιστεί με αυτό και τι επιπτώσεις θα υπάρξουν; Το Κύμα, έδειξε πως όσο αθώο κι αν μοιάζει αυτό όλο αυτό το σενάριο, στη πραγματικότητα είναι το αντίθετο. Οι άνθρωποι ξεχνάμε ή μάλλον αγνοούμε το παρελθόν μας και αυτό είναι κάτι που αποτυπώνεται σεναριακά. Ο σκηνοθέτης Dennis Gansel διαχειρίστηκε με μεγάλη προσοχή (και επιτυχία αν θέλετε την γνώμη μου) το πολιτικό περιεχόμενο της ταινίας και μας απέδειξε πως καμιά φορά ο κοινός σκοπός είναι απλώς μια ψευδαίσθηση.

7.Das weiße Band - Eine deutsche Kindergeschichte (2009), του Michael Haneke 

Και έφτασε η ώρα να πρέπει να αποτυπώσω έστω κάτι σε λέξεις για αυτόν τον αξεπέραστο δημιουργό και αυτή την μοναδιή δημιουργία, η οποία μάλιστα βραβεύτηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στο 62ο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Καννών και για την κατηγορία Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία στην 67η απονομή των Χρυσών Σφαιρών. Μία ταινία που επιβεβαιώνει πως ο κινηματογράφος, ναι, είναι Τέχνη. Η βία, η ανθρώπινη ταυτότητα και το Κακό είναι μέρος της κύριας θεματολογίας που ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας σε αυτή την ταινία (και όχι μόνο). Το έργο, μας κάνει να αναρωτηθούμε... γεννιέται το Κακό μέσα μας ή είναι έμφυτο από τις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες; Γαλουχείται ο φασισμός/ναζισμός; Ένας κόσμος που ριζώνει στην ενοχή και την υποβόσκουσα βαρβαρότητα, με την επίφαση της ηθικής, είναι ένας κόσμος που στο τέλος θα “μολύνει” τα πάντα. Και εκεί ακριβώς γεννιέται κάθε θρησκευτική και θρησκευτική τρομοκρατία.

8.The Zone of Interest (2023), του Jonathan Glazer

Πρόκειται για μία ταινία, η οποία κέρδισε δύο Βραβεία Όσκαρ: Καλύτερη Διεθνή Ταινία και Καλύτερο Ήχο και πιστέψτε με, δεν είναι καθόλου τυχαίο. Δεν πρόκειται για άλλη μία προσπάθεια αποτύπωσης του τεράστιου ζητήματος του Ολοκαυτώματος, αλλά για κάτι πραγματικά ξεχωριστό. Είναι περισσότερο θα λέγαμε ένα οικογενειακό δράμα, κατά το οποίο παρουσιάζεται ο γείτονάς σου. Ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας... που βέβαια είναι ο Ρούντολφ Ες. Αγγελικά πλασμένα πρόσωπα, χαμόγελο, πλούτος, ησυχία. Λίγα από τα στοιχεία της καθημερινότητας της οικογένειάς του Ρούντολφ, οι οποίοι ζουν ήρεμα στο φωτεινό σπίτι τους με τον μεγάλο κήπο και την πισίνα τους, δίπλα ακριβώς από το μεγαλύτερο στρατόπεδο εξόντωσης του Τρίτου Ράιχ, το Άουσβιτς. Η ταινία μέσω των αντιθέσεών της πραγματικά μας δείχνει πως κάποιες φορές το αληθινό σκοτάδι και ο τρόμος βρίσκονται στα πιο φωτεινά και χαμογελαστά πρόσωπα.