Επιμέλεια Συνέντευξης: Άννα Μαρία Γιαννάκη & Βιργινία Κιμπουροπούλου 

Photo credits: Γιάννα Φώτου

 Το χειμώνα του 2024, ο κινηματογράφος «Αλεξάνδρα» επανασυστήθηκε στο κοινό ως «Cinobo Πατησίων», αλλά η αλλαγή δεν έμεινε στο όνομα. Με την vintage μαρκίζα του να στέκει σαν φάρος επί της λεωφόρου, το σινεμά παρουσίασε ένα εναλλακτικό, κινηματογραφοφιλικό πρόγραμμα, στα πρότυπα αιθουσών του εξωτερικού όπως το «Prince Charles» στο Λονδίνο ή το «Nighthawks» στη Νέα Υόρκη – και πίσω από όλη αυτή την προσπάθεια, ο ιθύνων νους του Midnight Express, Άκης Καπράνος, είδε την αίθουσα (που ήταν στα πρόθυρα κλεισίματος) να κόβει πάνω από 35.000 εισιτήρια σε έξι μήνες, ένα ρεκόρ εικοσαετίας για το σινεμά. 

Το Cinobo Πατησίων έχει κλείσει πλέον για καλοκαίρι. Τι προσδοκίες υπήρξαν και ποια ήταν εν τέλει τα αποτελέσματα; 

H προσδοκία ήταν να μην κλείσει η αίθουσα. Και για να γίνει αυτό, συμφωνήσαμε πως έπρεπε να γίνουν πολλές αλλαγές, σε όλα τα επίπεδα. Άλλαξε αρχικά η όψη του σινεμά, βάλαμε αυτά τα μεγάλα billboards μπροστά, που βρίσκω πως δίνουν ένα στίγμα, τα έχουμε συνδέσει και λίγο με πιο vintage καταστάσεις. Στο Πασαλιμάνι παλιά υπήρχε το Σπλέντιτ, ένα μεγάλο, αρχοντικό σινεμά, που είχε τέτοιες επιγραφές. Θα ήταν λάθος όμως να μην αναφέρω και την ώθηση που έδωσε στο όλο εγχείρημα το rebranding της «Αλεξάνδρας». Δεν τα καταλαβαίνω εγώ αυτά, και στην αρχή ήμουν αρκετά επιφυλακτικός – αποδείχθηκε όμως πως έκανα λάθος. Σχεδόν όλοι όσοι ενοχλήθηκαν απ’ αυτό, στο μεταξύ, δεν πάνε σινεμά εδώ και χρόνια. Μετά πάντως ήρθε και η ιδέα για ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ρεπερτορίου, που εκτός από τους μεγάλους κλασσικούς θα καλύπτει και πιο ιδιαίτερα «κενά» ας πούμε – τέλος πάντων κάτι που θα στέκεται μίλια μακριά από την ελληνική αντίληψη του πώς στήνονται αυτές οι δουλειές.

Πόσο δύσκολο είναι να επιλέγεις το πρόγραμμα κάθε μήνα;  

Σίγουρα πιο δύσκολο απ’ ό,τι περίμενα. Δεν έχει πραγματικά καμία σχέση με αυτό που κάνω στο Midnight Express, πέραν των διαδικαστικών. Άσε που, ουσιαστικά, κατεβαίναμε με ένα μοντέλο που δεν είχε δοκιμαστεί, με αυτόν τον τρόπο, στην ελληνική αγορά. Είχε μεγάλο ενδιαφέρον αυτό το switch, του κριτικού δηλαδή που γίνεται και προγραμματιστής μιας αίθουσας. Σου αποκαλύπτεται κάτι καινούργιο. Τώρα που έπιασα πέντε πράγματα, ανυπομονώ για την επόμενη χρονιά.

Προβολές Alien Marathon (2025), Cinobo Πατησίων

Αρχικά όταν έσκασε η είδηση, το σοκ ήταν μεγάλο, και εγώ δεν ήθελα να προγραμματίσω καμία προβολή, είχα καταβληθεί. Αλλά το αίτημα από τον κόσμο, που μας είχε δείξει ήδη την εμπιστοσύνη του στην όλη επαναλειτουργία της αίθουσας, ήταν πάρα πολύ έντονο, έλαβα ειλικρινά πάνω από 100 μηνύματα. Περισσότερο δηλαδή ένιωσα πως έπρεπε εντέλει να «κοινωνήσουμε» ή κάτι τέτοιο, ήταν κάτι πολύ ανάλογο με αυτό που κάναμε με την Πέγκυ στην Ααβόρα για τον David Bowie, με τη διαφορά πως τότε το είχαμε κάνει χωρίς εισιτήριο, γιατί δεν είχαμε χρόνο – ούτε ξέραμε πως – να βρούμε τα δικαιώματα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως, είχαμε τη δυνατότητα να «κλείσουμε» αμέσως την ταινία. Τώρα, θέλω να πιστεύω πως έχει τη δική του σημασία να βλέπεις μια αγαπημένη σου ταινία σε ένα σινεμά – στέκι.

Και τι θα πει «σινεμά – στέκι»;

Κάτι που δεν έχει να κάνει με τη κατάρα του fomo. Κάνω πλάκα αλλά μιλάω και σοβαρά, δεν πιστεύω πως το μέλλον της αίθουσας είναι οι προβολές τύπου events. Μη παρεξηγηθώ, στοιχείο πολιτισμού είναι, και γίνονται σπουδαία πράγματα εκεί, αλλά με τα events δε γίνεται συνήθεια το σινεμά. Και τώρα αυτό είναι το στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε. 

Άκης Καπράνος και Crew του Cinobo Πατησίων

Κυρίως στις δύσκολες. Το σινεμά είναι γιατρειά. Γι’ αυτό σχηματίζονται κοινότητες, για να οριοθετήσουν το χώρο όπου αισθάνονται ασφαλείς. Η Βίκυ Γεωργιάδου του TED-X Θεσσαλονίκης, που είδα πως γράφει και σε εσάς και χάρηκα πολύ, έγραψε κάποτε πως μόνο στις προβολές του Midnight Express αισθάνεται απόλυτα ασφαλής για να βγει μετά τα μεσάνυχτα, και δεν εννοούσε πως η Θεσσαλονίκη έγινε Μπρονξ, αλλά πως η έννοια της κοινότητας εμπεριέχει και μια ασφάλεια. Αλλά βγάλτε την ασφάλεια απ’ έξω και σκεφτείτε αυτό: Αν συγκρίνουμε το ενεργειακό vibe στο φουαγιέ ενός σινεμά και σ’ αυτό μιας πύλης αναμονής στο αεροδρόμιο, θα δείτε πως είναι περίπου τα ίδια.

Όσον αφορά στο Midnight Express, πόσο ζεστά έχει ανταποκριθεί το κοινό που επανήλθε στο κέντρο; 

Από πέρσι που μετακομίσαμε στην Όπερα, μέχρι σήμερα στο Cinobo Πατησίων, όλα δείχνουν πως πάμε καρφί αλλά, τι να σας πω, ποτέ μου δεν είχα παράπονο από την προσέλευση του κόσμου, και στις βραδιές που σκίσαμε, και σε αυτές που είχαμε με το ζόρι εκατό άτομα – γιατί κάθε χρόνο υπάρχουν και τέτοιες και συμβαίνει σε όλους. Το ζήτημα μου είναι αυτός που έρχεται να γουστάρει τη φάση – και για να ξεκινάς μέσα στα μεσάνυχτα να πας σινεμά, «ζεστός» έρχεσαι ούτως η άλλως. Η επιτυχία του Midnight Express «μετριέται» εκεί για μένα. 

Πώς θα περιέγραφες δηλαδή την ατμόσφαιρα του Midnight Express σε κάποιον που δεν έχει παρακολουθήσει ποτέ προβολή του;  

Βρίσκεσαι πάντα μεταξύ φίλων, ακόμα κι αν έρχεσαι πρώτη φορά. Όλοι διαφορετικοί ήμαστε, κι όλοι μοναδικοί, αλλά στην ομοιότητα ενώνονται οι άνθρωποι, στο thrill που λέμε. Η προβολή μιας αγαπημένης ταινίας στη μεγάλη οθόνη είναι ο μεγαλύτερος ισορροπιστής, «μαλακώνει» ακόμα και τις μεγαλύτερες αντιθέσεις. Θέλω να πω, είναι Χριστιανοί όσοι τρομάζουν με τον «Εξορκιστή»; Προφανώς και όχι, άλλο είναι το σημείο που τους ενώνει, εκεί είναι το θαύμα. Αυτό κυνηγώ όταν προγραμματίζω μια ταινία, όσο παράξενη και αποτρόπαια μπορεί να δείχνει κάποιες φορές.

Προβολή Talk To Me (2023), Ριβιέρα

Η έρευνα γίνεται με την ματιά του κριτικού κινηματογράφου ή του σινεφίλ; 

Αρχικά με τη ματιά ενός ιδιωτικού ντετέκτιβ, και δεν κάνω πλάκα, γιατί πριν προγραμματίσεις μια ταινία πρέπει να εντοπίσεις τους δικαιούχους, και να τους πληρώσεις. Σίγουρα δεν έχω να προτείνω έναν τρόπο επιλογής, δεν υπάρχει ακριβώς μεθοδολογία σε όλο αυτό. Κάποιες ταινίες σού έρχονται από μόνες τους: Βγήκε ο «Νοσφεράτου» του Έγκερς, δεν θα έπρεπε κάπου να παίζεται και η ταινία του Χέρτζοκ; Ήρθαμε σε επαφή με το Herzog Foundation, παίξαμε μια δυνατή κόπια, γέμισαν όλες οι προβολές, αλλά δεν ικανοποιήθηκε ο κριτικός ή ο σινεφίλ από αυτό, ο προγραμματιστής ικανοποιήθηκε. Το Midnight Express επίσης δεν είναι ούτε του κριτικού, ούτε του σινεφίλ - είναι πια μια κοινότητα. Σύντομα κλείνουμε δεκαετία.  

Τι πιστεύεις για τον μέσο κριτικό κινηματογράφου σήμερα; Πώς έχει αλλάξει ο ρόλος του μέσα στα χρόνια και κατά πόσο είναι ωφέλιμος ή "τοξικός" για τον καλλιτέχνη; 

Έχω πολλά θέματα με το πώς γίνεται αυτή η δουλειά τα τελευταία χρόνια, και εδώ και παγκοσμίως, έχω σίγουρα κάνει και εγώ τα λάθη μου μέσα σ’ αυτά, αλίμονο όμως αν γράφαμε κριτικές σκεπτόμενοι μην προσβάλουμε τον δημιουργό, ή αν γυρίζαμε (ή προγραμματίζαμε) ταινίες σκεπτόμενοι μην προσβάλουμε κάποιους στο κοινό. Πόσα βήματα προς τα εμπρός μπορεί να κάνει μια τέτοια κοινωνία με το ένα πόδι βυθισμένο στη συντήρηση; Αισθάνομαι πως στην παρούσα φάση βγαίνουμε από μια σκοτεινή εποχή και μπαίνουμε σε μια άλλη, διαφορετική αλλά εξίσου σκοτεινή, λίγο πιο αποφασισμένοι όμως να πούμε κάποια πράγματα με το όνομα τους αυτή τη φορά, για να δούμε πως θα προχωρήσουμε – και μιλάω πάντα αναφορικά με την προοδευτική σκέψη. Τα επόμενα χρόνια θα έχουν ενδιαφέρον, ίσως κάτι μπορέσει να σωθεί. 

Προβολή Highlander (2024), ΣΙΝΕΑΚ

Τι γνώμη έχεις για το φιάσκο, σχετικά με την ελληνική υποψηφιότητα για τα Όσκαρ; Πώς ερμηνεύεις ως κριτικός κινηματογράφου αυτή την απόφαση; 

Δεν έχει, νομίζω, τόσο να κάνει με το αν πρόκειται για μια ταινία καλή ή κακή, κατά την κρίση μου δηλαδή. Ούτε θέλω να πω «Αν ήμουν εγώ θα…», δε κυνηγώ την αυτοδικαίωση, είναι λίγο red flag όταν το συναντώ στους άλλους. Το πραγματικό ερώτημα όμως, για να μη φλυαρούμε, είναι το εξής: Ποια είναι τα όρια της ΕΑΚ, και τι γίνεται από εδώ και πέρα για να μην επαναληφθούν τέτοια «φαινόμενα»; Υποτίθεται πως για τα «μαγειρέματα» καταργήθηκαν τα Κρατικά Βραβεία, που ήταν και χρηματικά. Δεν καταλάβαιναν οι σκηνοθέτες τότε πως γινόντουσαν νεροκουβαλητές του Γερουλάνου…

Προβολή Purple Rain (2025), Αστεροσκοπείο Αθηνών

Τι έχουμε, τέλος, να αναμένουμε για το Midnight Express στη θερινή σεζόν;

Ελπίζω πολλές εκπλήξεις. Οι προβολές μας στο Αστεροσκοπείο Αθηνών ήταν μια πρωτιά, αλλά σε οργανωτικό επίπεδο όλα πήγαν άψογα, και ο κόσμος έφυγε κατενθουσιασμένος. Θα ξεκινήσουμε τώρα στη Θεσσαλονίκη, με μια φοβερή τριπλέτα ταινιών, ανάμεσα τους και το «Ιερό Βουνό» του Γιοντορόφσκι. Οι επόμενες προβολές μας στην Αθήνα, μάλλον θα ξεκινήσουν τον Ιούλιο, ίσως και σε περισσότερα από ένα θερινό, όπως και πέρσι – που είχαμε και μια προβολή στο «Ελληνίς». Δεν βιαζόμαστε καθόλου, όλα θα γίνουν όπως πρέπει.