Με φόντο το καλοκαίρι, η ερωτική επιθυμία των κινηματογραφικών ηρώων τοποθετείται σε μια ξεχωριστή «φούσκα», όπου ο καύσωνας,  η καθημερινή αδράνεια και η συναισθηματική έξαψη συγκρούονται. Η παρακάτω λίστα προσωπικών επιλογών, ξεκινά από τη δεκαετία του ’70 με καλοκαιρινούς έρωτες της μεγάλης οθόνης, καταλήγοντας στον new wave ελληνικό κινηματογράφο. Έξι ταινίες μεγάλου μήκους, και μία μικρού, για ένα ταξίδι στον χρόνο αυτόν τον Αύγουστο.

1. Εκείνο το καλοκαίρι, Βασίλης Γεωργιάδης, 1971

Δεκαετίες πίσω, σε ένα αεροδρόμιο μαμά και κόρη περιμένουν την επιστροφή του πατέρα. Μια ιστορία ανάλαφρη μεν, τραγική δε, στην οποία, δε βιώνουμε τη γέννηση ενός έρωτα, αλλά την αναζωπύρωση και τις δοκιμασίες παλιών συναισθημάτων. Πόσο δύσκολο είναι λοιπόν, να μείνουν θαμμένα τα συναισθήματα δυο ανθρώπων που ξαναζούν αυτό καλοκαίρι σαν να ήταν το πρώτο τους, ή, αντίθετα, πόσο εύκολο, είναι να μην κλονιστούν, όταν απειλούνται από κακές αναμνήσεις του παρελθόντος και μία είδηση που καθορίζει μοιραία το μέλλον; Μιλάμε λοιπόν, για μια ιστορία έρωτα που γίνεται συνήθεια, οργή, αγάπη και  κλείνει τον κύκλο του με απόλυτη στοργή. Σημαντικότατη θέση κατέχει η κόρη του ζευγαριού, η οποία, υπενθυμίζει διαρκώς την τρυφερότητα αυτήν με παιδική αφέλεια, σαν να προετοιμάζει τον πατέρα της για όλα τα επόμενα καλοκαίρια που θα ζήσουν μαζί, έστω οι δυο τους.

2. Οι απέναντι, Γιώργος Πανουσόπουλος, 1981

Προχωράμε δέκα χρόνια μετά, σε μια τυπική εικόνα της Αθήνας του ‘80 που λιώνει από τον καύσωνα, και μια παρέα νέων που προσπαθεί να ξεφύγει από την καθημερινή πλήξη: πάρτι, βιντεοπαιχνίδια, σινεμά, βιντεοκλάμπ και…παρακολούθηση. Έχουμε λοιπόν, τον Άρη Ρέτσο ως Χάρη, που παρακολουθεί τη γυναίκα του απέναντι μπαλκονιού με το τηλεσκόπιό του. Οι «απέναντι» είναι δυο άνθρωποι με διαφορετικές ζωές: η μία πλευρά αντιπροσωπεύει την αστική ελληνική οικογένεια, η οποία στριμωγμένη σε ένα μικρό διαμέρισμα παθητικά επιβιώνει αφήνοντας τα καλοκαίρια να περνάνε, και η άλλη, εκφράζει έναν 20χρονο της εποχής, ο οποίος όσο παρατηρεί τη ζωή γύρω του να αλλάζει, προσπαθεί να εντοπίσει μια σπίθα στη ρουτίνα του και να βρει τα πατήματά του στον κόσμο που απλώνεται μπροστά του. Μπορεί αυτοί οι δυο κόσμοι να χωρίζονται από μια τεράστια αθηναϊκή λεωφόρο, αλλά ενώνονται από ένα τηλεσκόπιο και την επιθυμία τους για το σπάσιμο της μοναξιάς τους.

3. Ήσυχες μέρες του Αυγούστου, Παντελής Βούλγαρης, 1991

Στη σπονδυλωτή αυτή ταινία, ο Αύγουστος γίνεται αφορμή για τρεις συναντήσεις ανθρώπων που αναζητούν συντροφιά. Δυο γυναίκες που με μεγάλο ηλικιακό χάσμα συνδέονται, ένας περασμένος έρωτας αιωρείται σαν θολό όνειρο, άγνωστοι ανταλλάσσουν τηλεφωνικά τις πιο κρυφές τους ερωτικές επιθυμίες και φαντασιώσεις και ένας άνδρας αναλαμβάνει να συνεφέρει μια γυναίκα από τη θλίψη της, ως αντίδοτο στον πόνο και το πένθος της, ακροβατώντας διαρκώς στα όρια τυπικότητας και έρωτα. Παρά τις διαφορές και το κενό που υπάρχει ανάμεσά τους, έξι πρωταγωνιστές, ψάχνοντας λίγο «θόρυβο» στις ήσυχες αυγουστιάτικες μέρες,  έρχονται πιο κοντά στον εαυτό τους και καταργούν (κάπως παρορμητικά) τις αναστολές τους που τους κρατάνε μακριά από τις ειλικρινέστερες ανάγκες τους.

4. Δεκαπενταύγουστος,  Κωνσταντίνος Γιάνναρης, 2001

Μια ακόμη σπονδυλωτή ταινία με άψογες ερμηνείες που διευκολύνουν την συμπόνια για τους ήρωες της διπλανής πόρτας. Οι τρεις ιστορίες που πλαισιώνουν την αφήγηση μακριά από το κέντρο της άδεια Αθήνας και μία ακόμα που μας κρατά στην πολυκατοικία που όλοι αφήνουν πίσω τους να σιγοβράζει, δεν είναι κατεξοχήν ερωτικές, έχουν όμως ως θεμέλιό τους την επιθυμία και την αγωνία για τις ανθρώπινες σχέσεις που αποδεικνύονται ετοιμόρροπες. Και εδώ βρίσκουμε τη μαγεία και αισιοδοξία της ταινίας: όσο αποκαλύπτονται μυστικά και σκοτεινοί πόθοι των πρωταγωνιστών, τόσο περισσότερο ταυτιζόμαστε, και αισθανόμαστε την ανάγκη τους για κατανόηση. Και εδώ ακριβώς βρίσκουμε και το παράδοξο: όσο η ένταση αυξάνεται, τόσο απομακρυνόμαστε από τον φόβο της κατάρρευσης και πλησιάζουμε τη λύτρωση που τελικά τους βρίσκει με τρόπο σχεδόν μυστηριακό και ιερό.

5. Άφτερλωβ, Στέργιος Πάσχος, 2016

«Ήταν, ήταν, ήταν, η Σοφία όλα αυτά…όχι δεν πέθανε, απλώς χωρίσαμε». Κάπως έτσι ξεκινά ο ήρωάς μας, ο οποίος χαριτολογώντας προσπαθεί να δικαιολογήσει την απόφασή του να καλέσει την πρώην σύντροφό του στο σπίτι όπου περνά το καλοκαίρι του. Εκεί κλειδωμένοι οι δυο τους, έρχονται αντιμέτωποι με τα ελαττώματά τους, τις ανασφάλειές τους, τα απωθημένα και τις ελπίδες τους, τα συναισθήματα που είχανε θάψει και τις αναμνήσεις που απειλούν τη σχέση τους, άλλοτε με καταστροφή και άλλοτε με επανένωση. Το τέλος της ταινίας δεν μας υπόσχεται με σαφήνεια τη συνέχεια της ιστορίας τους, αλλά σίγουρα τοποθετεί κάποια όρια στο παρελθόν και το παρόν, τον έρωτα και την αγάπη που μένει (ή όχι) μετά τον έρωτα.

6. Μαγνητικά Πεδία, Γιώργος Γούσης, 2022

Αν και δεν μπορούμε να μιλήσουμε για προφανή έρωτα ανάμεσα στους δύο ήρωές μας, μπορούμε σίγουρα να μιλήσουμε για δυο ανθρώπους που δραπετεύουν από τη ζωή τους, ο καθένας για να φέρει εις πέρας μια υποχρέωση και ταυτόχρονα να ψάξει κάτι. Σε αυτήν την θολή αναζήτηση εν τέλει βρίσκουν ο ένας τον άλλον. Ακόμη και αν όλη η ιστορία περιστρέφεται γύρω από μια σύντομη γνωριμία, η οποία ξεκινά και τελειώνει σε πλοίο, αναπτύσσεται μια τόσο στενή σχέση ανάμεσα στους ήρωες που κάνει κάθε πιθανή απραγματοποίητη επιθυμία να μοιάζει για λίγο ασήμαντη. Και αυτό επειδή βρίσκουν ένα μέρος του εαυτού τους ο ένας στον άλλον, τρέφοντας την μεγαλύτερή τους ανάγκη –και έλλειψη-, την ανάγκη για ειλικρινή επικοινωνία μακριά από κάθε χυδαιότητα ή συνήθεια που τους επιφυλάσσει η ζωή μόλις γυρίσουν πίσω σε αυτήν.

*Μπόνους μικρού μήκους 

7. Τα περιστέρια αρρωσταίνουν όταν η πόλη φλέγεται, Σταύρος Μαρκουλάκης, 2023

Δύο εραστές που ξεκινάνε από το διαμέρισμά τους διασχίζοντας την πόλη που καίγεται, «την πιο ζεστή μέρα του χρόνου» (όπως ακριβώς αναφέρεται στο τραγούδι που ντύνει μέρος της ταινίας). Είκοσι λεπτά βίωσης και έκφρασης του έρωτά τους με ρεαλισμό και τρυφερότητα, φωνάζοντας ζωή και ανεμελιά. Αυτό ίσως που την κάνει να διαφέρει από τις προηγούμενες ταινίες, είναι πως οι ήρωες συμφιλιώνονται με την ωμότητα του αστικού καύσωνα, πρόθυμοι να νιώσουν κάθε υπαρκτό συναίσθημα και να ονειρευτούν, πηγαίνοντας κόντρα στην αδράνεια που τους περικλείει στην «πόλη που φλέγεται», αρκεί να είναι μαζί. Ας το δούμε και ως μια εξαίρεση, που από την μία αποτυπώνει έναν συνηθισμένο νεανικό έρωτα, σε μια πραγματική καλοκαιρινή πόλη αγνοώντας την θερινή εξωτικοποίηση και την επιβολή τάχα ονειρικών προορισμών, και από την άλλη καταφέρνει να ξετρυπώσει από το μυαλό των ηρώων μια αισιοδοξία που μοιάζει να τους αρκεί.