Το Μπλε Καφτάνι: Μια βραδυφλεγής βόμβα προσωπικής απελευθέρωσης
Ο Χαλίμ και η Μίνα έχουν ένα παραδοσιακό ραφείο σε μια από τις παλαιότερες γειτονιές του Μαρόκου. Για να καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις εντολές των απαιτητικών πελατών, προσλαμβάνουν τον Γιουσέφ. Ο ταλαντούχος μαθητευόμενος δείχνει τη μέγιστη αφοσίωση στην εκμάθηση της τέχνης του κεντήματος και της ραπτικής από τον Χαλίμ και πολύ σύντομα τρυπώνει καταλυτικά ανάμεσά τους.
Από τους τίτλους αρχής κιόλας οι οποίοι «κυλούν» πάνω στο μπλε – πετρόλ – καφτάνι που έχει αρχίσει να ράβεται πριν την αρχή της ταινίας, η Μαριάμ Τουζάνι που αναλαμβάνει σκηνοθετικά και σεναριακά χρέη μας εισάγει κατευθείαν στον κόσμο των υφασμάτων και των σταυροβελονιών. Ο Χαλίμ είναι ράφτης παλαιάς κοπής (ας μου επιτραπεί η έκφραση) που δουλεύει αποκλειστικά με τα χέρια του και αρνείται να βάλει ραπτομηχανή στο μαγαζί του. Η Μίνα από την άλλη, είναι μια δυναμική γυναίκα που βρίσκεται στα διοικητικά πόστα της μικρής αυτής επιχείρησης, όντας συνέχεια στην υποδοχή του μαγαζιού, όπου και αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας το δύσκολο έργο των διαπραγματεύσεων με πελάτες και προμηθευτές. Τρίτος και καθοριστικός χαρακτήρας, αυτός του Γιουσέφ, ενός νεαρού άνδρα που δουλεύει ως υπάλληλος στο μαγαζί του ζευγαριού, πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα και επιχειρώντας να μάθει μια τέχνη που έχει πεθάνει εδώ και χρόνια.
Πολύ γρήγορα, λοιπόν, γινόμαστε μάρτυρες της καθημερινής ζωής ενός παντρεμένου ζευγαριού, μιας πραγματικότητας βουτηγμένης στην ανία και την επαναληψιμότητα, από την οποία έχει εκλείψει προ πολλού και η ερωτική διάθεση. Υπάρχει όμως μια ξεκάθαρη αίσθηση πως έχουν προηγηθεί σημαντικά γεγονότα τα οποία εμείς ως θεατές αδυνατούμε να γνωρίζουμε. Ο Χαλίμ, περνάει ώρες ατέλειωτες ράβοντας και καθοδηγώντας τον μαθητευόμενο Γιουσέφ, παλεύοντας παράλληλα με τον βραχνά της καταπιεσμένης του ομοφυλοφιλίας. Μοναδική δόση προσωπικής του απελευθέρωσης, είναι η εβδομαδιαία επίσκεψη στο χαμάμ, εκεί που για μερικά λεπτά και πάντα στα κρυφά μπορεί να είναι ο εαυτός του. Την ίδια ώρα η Μίνα, θα δεχτεί ξανά την κρούση της ανίατης ασθένειας, με την οποία είχε βρεθεί αντιμέτωπη και στο παρελθόν, έχοντας ως μοναδική απόλαυση τα δεκάδες μανταρίνια που αγοράζει ξανά και ξανά από τη λαϊκή αγορά. Κάπως έτσι, το μαγαζί θα μπει σε δεύτερη μοίρα και ο Χαλίμ μαζί με τον Γιουσέφ, θα αναλάβουν εξολοκλήρου τη φροντίδα της, αναπτύσσοντας παράλληλα μια βαθιά συναισθηματική σχέση μεταξύ τους.
Το Μπλε Καφτάνι είναι μια πέρα για πέρα καλοδουλεμένη και ολοκληρωμένη ταινία, που ανοίγει πολλαπλά μέτωπα με τα οποία και καταπιάνεται. Η σύγκρουση ανάμεσα στην τυφλή παράδοση και την προοδευτικότητα, θίγεται σε μεγάλο βαθμό, την ίδια ώρα που η Τουζάνι κλείνει το μάτι στην πραγματική αξία της τέχνης και του σινεμά, αγαθά το οποία φαίνεται να έχουν μηδενική αξία στην πυραμίδα της σύγχρονης κοινωνίας. «Κανείς δεν θέλει να μάθει την τέχνη πια», λέει γεμάτη παράπονο η ορθολογίστρια Μίνα στο Χαλίμ, την ίδια ώρα που εκείνος, ως πιο ρομαντικός που επιλέγει να αγνοεί την πραγματικότητα, βλέπει κάτι διαφορετικό στο πρόσωπο του Γιουσέφ, σε σχέση με όλους του προηγούμενους υπαλλήλους που τα παράτησαν.
Σκηνοθετημένο με ασφυκτικό τρόπο, με ποικίλα κοντινά πλάνα στα πρόσωπα και τα σώματα των πρωταγωνιστών, καταφέρνει να μην κουράζει ούτε στο ελάχιστο, παρά την σχεδόν δίωρη διάρκεια του και τον αργό ρυθμό που επιλέγει ηθελημένα να ακολουθήσει. Πρόκειται για ένα φιλμ που εξυμνεί την προσωπική απελευθέρωση, που επικεντρώνεται στο συναισθηματικό και το σεξουαλικό κομμάτι, το οποίο όμως παράλληλα λειτουργεί και ως μια διακριτική καταγγελία, απέναντι στον θρησκευτικό συντηρητισμό και τις πατριαρχικές καταβολές, του ολοκληρωτικού καθεστώτος.
Λίγες μονάχα στιγμές πριν την ολοκλήρωση του καφτανιού – που θα σημάνει και το τέλος της ιστορίας – γινόμαστε μάρτυρες μιας βαθιά αυθεντικής σκηνής χορού, μιας σκηνής που συγκρατεί δεξιοτεχνικά τις ισορροπίες και μετατρέπει το γέλιο σε δάκρυ και ακριβώς το αντίθετο σε κλάσματα δευτερολέπτου…. Τελικά, το εορταστικό ρούχο δεν θα επιτελέσει τον σκοπό του και θα συνοδεύσει και αυτό με τον τρόπο του, τον αντίστροφο Γολγοθά των ηρώων και πρωτίστως του Χαλίμ, προς τα εκεί που δύει ο ήλιος…
Αξίζει να σημειωθεί πως η ταινία απέσπασε τα βραβεία ΠΕΚΚ και κοινού στις 28ες Νύχτες Πρεμιέρας, ενώ βρέθηκε στις 15 τελικές επιλαχούσες για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας, αποτελώντας την επίσημη πρόταση του Μαρόκου.
.png)


0 comments