Ο ανεξάρτητος κινηματογράφος στην Ελλάδα, ειδικότερα την περίοδο της Μεταπολίτευσης, έχει ως βάση τους αντιήρωες. Αντιήρωες ονομάζουμε τους χαρακτήρες που πράττουν σωστά, μα όχι «ηρωικά». Η ειδοποιός διαφορά είναι πως εξυπηρετείται κάποιο συμφέρον των ιδίων και ο τρόπος για να το καταφέρουν, χαρακτηρίζεται από έλλειψη ηθικής.

Στην χώρα μας, πολλοί σκηνοθέτες έχουν αφήσει το στίγμα τους και παράλληλα έχουν εντάξει τέτοιους χαρακτήρες στις ταινίες τους. Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος με το «Αυτή Η Νύχτα Μένει», ο Νίκος Γραμματικός με τον «Βασιλιά», ο Σταύρος Τσιώλης με την τριλογία των Γυναικών, ο Γιάννης Οικονομίδης με το «Σπιρτόκουτο». Και ο Νίκος Νικολαΐδης. 

Ο Νίκος Νικολαΐδης αποτέλεσε έναν μεγάλο σταθμό στο ανεξάρτητο σινεμά, έχοντας ως πυρήνα του ανθρώπους περιθωριοποιημένους, επαναστάτες και προδομένους από το πολιτικό σύστημα. Ανθρώπους που δεν έχουν να χάσουν τίποτα και πως αν είχαν τα πάντα, σίγουρα θα άξιζε για εκείνους να μην μείνει τίποτα όρθιο. Το σινεμά του Νικολαΐδη είναι ωμό, ρεαλιστικό και ανθρωποκεντρικό. Οι γωνίες του είναι αιχμηρές, σε τρυπάνε. Δεν είναι καλογυαλισμένο και σίγουρα τίποτα δεν μπαίνει σε καλούπια. Δεν εξιδανικεύει, δεν χαϊδεύει τα αυτιά των ηρώων του. Είναι εκεί να σου δείξει πως όλοι του οι χαρακτήρες είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, που έχουν περάσει από μπροστά σου στο δρόμο, στο μετρό, στο καφέ. Ή ακόμα, μπορεί να είσαι εσύ ένας από αυτούς. 

Τα Χρόνια Της Χολέρας

Γίνεται να είναι κάτι ρεαλιστικό και ταυτόχρονα surreal; Για τον Έλληνα σκηνοθέτη, η απάντηση είναι καταφατική. Σε αυτήν την άτυπη τριλογία, με το όνομα «Τα Χρόνια Της Χολέρας», ο Νικολαΐδης καταπιάνεται με τα παιδιά του περιθωρίου. Το σουρεαλιστικό της υπόθεσης, ωστόσο, αποτελεί η αποτύπωση της κοινωνίας εκείνη την περίοδο. Θεωρείται άτυπη, διότι από τη μία συνδέονται θεματικά οι ταινίες, παρόλα αυτά μπορούν να σταθούν και μόνες τους. 

Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα (1979)

Η αρχή της τριλογίας έγινε με την ταινία «Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα». Θα μπορούσε να είναι μια ελληνική εκδοχή της ταινίας του John Cassavetes “Husbands”. Βέβαια, τα «Κουρέλια» είναι πιο αναρχικά, με ανθρώπους που, όπως προαναφέραμε, είναι επαναστάτες. Μόνο που οι πρωταγωνιστές σε αυτήν την ιστορία είναι στην τέταρτη δεκαετία της ζωής τους και έπαψαν να επαναστατούν. Θα το ήθελαν, αλλά αυτό το κομμάτι τους έχει φύγει πια. Τα «Κουρέλια» αποτελούνταν από τέσσερις άνδρες και μία γυναίκα, οι οποίοι μέσα σε αυτά τα χρόνια που χάθηκαν διέπραξαν εγκλήματα, παράτησαν οικογένεια, μπαινοέβγαιναν σε φυλακές και στα τρελοκομεία. Παλεύουν πολύ να πάρουν πίσω τη νιότη που έχασαν, αλλά αυτό ίσως δεν θα έχει το τέλος που αναζητούσαν. Στα μεγάλα ατού της ταινίας, πέραν των ηθοποιών που την απαρτίζουν, αποτελεί και η μουσική επιλογή που έντυσε την ταινία, την οποία επιμελήθηκε ο Άρης Μπέλλος. 

Πρωταγωνιστούν: Άλκης Παναγιωτίδης, Χρήστος Βαλαβανίδης, Κωνσταντίνος Τζούμας, Δημήτρης Πολύτιμος, Ρίτα Μπενσουσάν, Όλια Λαζαρίδου

Γλυκιά Συμμορία (1983)

Η Γλυκιά Συμμορία διαδραματίζεται στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και εστιάζει σε 4 άτομα, τα οποία ζουν σε ένα κοινόβιο. Ο Αργύρης, ο Ανδρέας, η Σοφία και η Μαρίνα είναι φίλοι που θα διαπράξουν πολλών ειδών ασυδοσίες και θα βρίσκονται πάντα αντιμέτωποι με το σύστημα που τους φθείρει και που προσπαθεί να τους αποβάλλει. Μην ξεχνάμε πως η ταινία αυτή είναι βαθιά πολιτικοποιημένη. Η φιλία τους είναι το μόνο όπλο απέναντι σε αυτήν την κοινωνία που τους παραγκωνίζει. Μέσα σε αυτή την σαπίλα και τον βούρκο που προσπαθούν να βγουν, γιατί δεν τους κάνει, βλέπουμε το αίσθημα της αγάπης και του ρομαντισμού να είναι κυρίαρχα. Το «Μάθημα Ανατομίας» είναι το μεγαλύτερο παράδειγμα. Το τέλος τους, εξίσου ρομαντικό. Όσο οξύμωρο και να ακούγεται, ήταν επαναστατικό και ρομαντικό, γιατί το έκαναν με τον τρόπο που ήθελαν κι όχι με τον τρόπο που τους επιβλήθηκε. Το σαρδόνιο χαμόγελό τους ήταν αυτό που υπέγραψε και το τέλος. 

Πρωταγωνιστούν: Τάκης Σπυριδάκης, Τάκης Μόσχος, Δώρα Μασκλαβάνου, Δέσποινα Τομαζάνη, Κωνσταντίνος Τζούμας, Άλκης Παναγιωτίδης

Ο Χαμένος Τα Παίρνει Όλα (2002)

Η τριλογία κλείνει με το «Ο Χαμένος Τα Παίρνει Όλα». Ο ήρωάς μας, ο Άνδρας, δεν έχει τίποτα παρά μόνο τα τσιγάρα του και το παρελθόν του από «Τα Χρόνια Της Χολέρας». Δεν υφίσταται ούτε παρόν και σίγουρα ούτε μέλλον. Ό,τι μπορούσε να έχει αυτή η ταινία για να υποδηλώσει την παρακμή της το έχει. Ναρκωτικά, βία, μπλεξίματα με αστυνομία, στριπτιτζάδικα και μπαρ αμφιβόλου ποιότητας, άνθρωποι του περιθωρίου που συχνάζουν ή εργάζονται εκεί. Και ιστορίες, πολλές ιστορίες από το παρελθόν που τον κυνηγά ή που εκείνος τρέχει προς αυτό. Στο δρόμο του εμφανίζονται ο Μικρός, μαζί με τρεις ακόμα γυναίκες και θα πάνε να τα διεκδικήσουν όλα για να φύγουν σε ένα εξωτικό νησί δίχως επιστροφή. 

Πρωταγωνιστούν: Γιάννης Αγγελάκας, Συμεών Νικολαΐδης, Ιφιγένεια Αστεριάδη, Τζένη Κιτσέλη, Louise Attah

Ο Νίκος Νικολαΐδης ήταν μία βαθιά ανήσυχη ψυχή, η οποία έφυγε σαν σήμερα, πριν από 17 χρόνια. Κατάφερε όμως να αφήσει παρακαταθήκη τις ταινίες που θα μιλάνε πολλές γενιές ακόμα για αυτές. Όλη του η φιλμογραφία αξίζει θέασης, «Τα Χρόνια Της Χολέρας» (δυστυχώς) θα παραμένουν πιο επίκαιρα από ποτέ.