[Προσοχή! Το παρόν κείμενο περιέχει spoilers.]

Μπορεί το πένθος να αποτυπωθεί καλύτερα με ένα τραγούδι; Η απάντηση είναι καταφατική. Η ταινία του Γιώργου Ζώη “Arcadia” έκανε την πρεμιέρα της στην χώρα μας στο 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και έφυγε από το Φεστιβάλ με δύο βραβεία: το Βραβείο FIPRESCI, για ταινία του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος και το Βραβείο Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου. Πέραν των δύο απονομών στη συμπρωτεύουσα, κέρδισε Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ του Σαράγεβο και Βραβείο Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας (Βαγγέλης Μουρίκης) στο Φεστιβάλ Χονγκ Κονγκ.

Σύμφωνα με την επίσημη σύνοψη: Ένα θανατηφόρο τροχαίο ατύχημα αναστατώνει τη χειμωνιάτικη ραστώνη του τουριστικού θέρετρου. Ο Γιάννης κι η Κατερίνα, καταφτάνουν σοκαρισμένοι για να αναγνωρίσουν το θύμα στο τοπικό νοσοκομείο. Μαζί αλλά και χωριστά, θα προσπαθήσουν να συνδέσουν κομμάτια του παζλ της ζωής που χάθηκε, ερχόμενοι αντιμέτωποι με μια σειρά από αναπάντεχες αποκαλύψεις. Και δεν είναι οι μόνοι. Στο απόκοσμο παραθαλάσσιο μπαρ της περιοχής, το Αρκάντια, η Κατερίνα θα συναντήσει μια αλλόκοτη συντροφιά από απροσδόκητους συνοδοιπόρους. 

Οι χαρακτήρες σε όλη την ταινία αποτελούνται από ζώντες και νεκρούς. Τα φαντάσματα παίζουν σημαντικό ρόλο, δείχνοντας πως -ακόμα και μετά θάνατον- οι κύκλοι δεν έχουν κλείσει, υπάρχουν ακόμα ανοιχτοί λογαριασμοί με τους ζωντανούς. “Δεν πηγαίνουμε εμείς σε εκείνους, εκείνοι μας σέρνουν”, αναφέρει ο Έκτορας (Αντώνης Τσιοτσιόπουλος). Οι ζωντανοί τραβούν τους νεκρούς στη σκέψη τους, γιατί έχουν παράπονα και καημούς από εκείνους. Το κάθε φάντασμα είναι για έναν ζωντανό μία προσωποποιημένη ενοχή, εμμονή και καημός. Το πολυφωνικό τραγούδι “Μόλις Κοιμηθεί Το Κύμα” είναι σαν ένα μοιρολόι και σαν μια προσπάθεια των νεκρών να επικοινωνήσουν με τους ζωντανούς. 

Ο Γιάννης (Βαγγέλης Μουρίκης), πρώην γιατρός, αντιμετωπίζει τον θάνατο της γυναίκας του με πολύ πόνο, διότι παράλληλα μαθαίνει πως τον είχε απατήσει. Περνά όλα τα στάδια του πένθους, δίνοντας χρόνο να τα βιώσει όλα, από την άρνηση μέχρι και την αποδοχή. Ταυτόχρονα, παλεύει με τον εθισμό του στις αμφεταμίνες, όπως και με τις ενοχές πως εξαιτίας ενός μοιραίου λάθους του, ένα κορίτσι έχασε τη ζωή του.  

Η Κατερίνα (Αγγελική Παπούλια), νευρολόγος, αποτελεί το φάντασμα της ιστορίας που ο Γιάννης “σέρνει” μαζί του. Ξέρει πως έκανε λάθη και θα ήθελε να τα διορθώσει, όμως αυτό είναι αδύνατον. Του μιλά σαν να την ακούει και συμπεριφέρεται σαν να ζει. Κι ας ξέρει πως δεν ισχύει τίποτα από αυτά. Το Arcadia ήταν το “άσυλό” της και εν ζωή και μετά θάνατον. Το δεύτερο ισχύει και για τα υπόλοιπα φαντάσματα.  

Ο Γιώργος Ζώης προσπαθεί να αποτυπώσει το πένθος και την μνήμη με ιδιαίτερο τρόπο, βάζοντας στο “Arcadia” πινελιές που το κατατάσσουν εύκολα στο Greek Weird Wave Cinema. Μία από αυτές είναι το σεξ, με την κορύφωση να αποτελεί το κλειδί. Με λίγα λόγια,  όπως οι ζωντανοί επιζητούν έναν “γλυκό και μικρό θάνατο” στον οργασμό, βρισκόμενοι σε ντελίριο, αντίστοιχα οι νεκροί αποσκοπούν σε μία μικρή ανάσταση -άρα και στην ανάκτηση μνήμης. Υπάρχει διάσπαρτα ως μοτίβο στην ταινία, ωστόσο είναι τόσο όσο για να βοηθήσει τον θεατή να ξετυλίξει το κουβάρι. Γιατί αν κάτι κάνει εξίσου ιδιαίτερα ο σκηνοθέτης είναι πως σου δίνει τις πληροφορίες “στο πιάτο”, αλλά δεν στις δίνει κιόλας. Η πραγματικότητα με την παραίσθηση παίζουν σε θολά νερά.

Το πρωταγωνιστικό δίδυμο Μουρίκη-Παπούλια ενσαρκώνει εξαιρετικά τους ήρωες. Είτε στα σωστά τους, είτε στα λάθη τους δεν μπορείς να τους κρίνεις. Βγάζεις μια συμπάθεια, μια συμπόνια, ιδίως για τον χαρακτήρα του Βαγγέλη Μουρίκη. Κάνουν να φαίνεται εύκολο το να παίζουν μαζί, αλλά στην πραγματικότητα να μην το κάνουν. Κι αυτό είναι μεγάλο επίτευγμα.  

Η ταινία κλείνει με το “Άσε Με Να Φύγω” της Αλέκας Κανελλίδου και δεν μπορούσε να κλείσει πιο όμορφα και αλληγορικά η ταινία. Οι στίχοι μιλούν σπαρακτικά και με απόγνωση, με την Κανελλίδου να ζητά διακαώς να φύγει, να απελευθερωθεί. Όπως αντίστοιχα και οι χαρακτήρες του “Arcadia” από τις βεβαρημένες συνειδήσεις τους.