Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης υποδέχτηκε δύο από τους πιο λαμπερούς σταρ του σύγχρονου σινεμά, την απαστράπτουσα Ζιλιέτ Μπινός και τον χαρισματικό Ρέιφ Φάινς, την Παρασκευή 1 Νοεμβρίου, στο Ολύμπιον. Οι δύο σπουδαίοι ηθοποιοί παρέλαβαν τον τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο του Φεστιβάλ στην προβολή της αριστουργηματικής ταινίας Ο Άγγλος ασθενής (1996) του Άντονι Μινγκέλα, η οποία αποτέλεσε τη δεύτερη συνεργασία τους και είχε χαρίσει Όσκαρ Β΄ Γυναικείου Ρόλου στη Ζιλιέτ Μπινός, καθώς και υποψηφιότητα για Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου στον Ρέιφ Φάινς. Το Σάββατο 2 Νοεμβρίου, το κοινό του 65ου ΦΚΘ θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει τη νέα ταινία των Ζιλιέτ Μπινός και Ρέιφ Φάινς, με τίτλο Η επιστροφή, σε μια προβολή όπου θα παρευρεθούν τόσο οι δύο πρωταγωνιστές της ταινίας όσο και ο σκηνοθέτης Ουμπέρτο Παζολίνι. 

Το κοινό στην κατάμεστη αίθουσα του Ολύμπιον καλωσόρισαν η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό, και ο καλλιτεχνικός διευθυντής, Ορέστης Ανδρεαδάκης, προλογίζοντας τους δύο εκλεκτούς καλεσμένους της βραδιάς. «Καλησπέρα σε όλες κι όλους. Είμαστε απόψε εδώ για να υποδεχτούμε και να τιμήσουμε δυο εξαιρετικους καλλιτέχνες. Η Ζιλιέτ Μπινός κι ο Ρέιφ Φάινς δεν είναι απλώς σπουδαίοι ηθοποιοί: είναι θαρραλέοι εξερευνητές των ανθρωπίνων αισθημάτων, πρωτοπόροι της τέχνης τους, αληθινοί αφηγητές μοναδικων ιστοριών. Η Ζιλιέτ Μπινός είναι μοναδική. Στο Τρία χρώματα: Η Μπλε ταινία του Κριστόφ Κισλόφσκι, μας στοίχειωσε στον ρολο μιας γυναίκας που παλεύει με ένα αβάσταχτο πένθος. Στο Chocolat του Λάσε Χάλστρομ, φώτισε την οθόνη με τη γοητεία και το βάθος της. Στο Οι εραστές της γέφυρας του Λεός Καράξ, απέδειξε για μια ακόμη φορά την ερμηνευτική της τόλμη. Από τον Μίκαελ Χάνεκε στον Αμπάς Κιαροστάμι κι από τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ στον Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, η Ζιλιέτ Μπινός έχει σταθεί δίπλα σε ορισμένους από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες των ημερών μας όχι ως μούσα, αλλά ως συνδημιουργός και συνοδοιπόρος,  βοηθώντας τις ταινίες τους να ανυψωθούν σε αριστουργήματα», ανέφεραν αρχικά για τη Ζιλιέτ Μπινός. 

«Ο Ρέιφ Φάινς είναι ένας ηθοποιός που κατορθώνει να ζει μέσα σε κάθε ρόλο την ίδια στιγμή που χάνεται σε αυτόν, σε μια πλούσια και συναρπαστική διαδρομή. Από την ανατριχιαστική παρουσία του στην ταινία Η λίστα του Σίντλερ του Στίβεν Σπίλμπεργκ έως την λεπτή πνευματώδη κωμική φλέβα που επέδειξε στο Ξενοδοχείο Grand Budapest του Γουές Άντερσον, η γκάμα του είναι τεράστια και οι ερμηνείες του μοναδικές. Μέσα από συνεχείς μεταμορφώσεις ο Ρέιφ Φάινς άφησε το σημαδι του και πρόσθεσε βαρύτητα  σε διαφορετικούς κινηματογραφικούς κόσμους, από τον ρόλο του ως απειλητικού Λόρδου Βόλντεμορτ στον Χάρι Πότερ έως την κομψή σοβαρότητα του Μ στον Τζέιμς Μποντ. Οσες φορές έχουν συναντηθεί, η Ζιλιέτ και ο Ρέιφ έχουν δημιουργήσει κάτι αξέχαστο στην οθόνη. Βρέθηκαν για πρώτη φορά στην κινηματογραφική μεταφορά τού Ανεμοδαρμένα ύψη, το 1992, και τώρα συναντιούνται ξανά στην ταινία Η επιστροφή του Ουμπέρτο Παζολίνι, μια απροσδόκητη κινηματογραφική μεταφορά της τελευταίας ραψωδίας από την Οδύσσεια του Ομήρου. Και φυσικά, στην ταινία Ο Άγγλος ασθενής, οι δυο τους δημιούργησαν μία από τις πιο διαχρονικές ιστορίες αγάπης του σινεμα. Η χημεία τους, αλλά και η ικανότητά τους να αποκαλύπτουν την πολυπλοκότητα των εσωτερικών τους κόσμων, μετέτρεψαν την ταινία σε ένα αριστούργημα που συνεχίζει να συγκινεί σήμερα και θα μας συγκινεί για πάντα. Έτσι, απόψε, σας τιμούμε και τους δύο, Ζιλιέτ και Ρέιφ, για την απαράμιλλη τέχνη σας, για το θάρρος και την αφοσίωσή σας, για την πλούσια πινακοθήκη χαρακτήρων που μας έχετε χαρίσει μέσα από το σινεμά. Σας ευχαριστούμε για τη μαγεία, το βάθος και την ανθρωπιά που φέρνετε στην τέχνη σας», κατέληξαν η Ελίζ Ζαλαντό και ο Ορέστης Ανδρεαδάκης.

Στη συνέχεια, προβλήθηκε ένα σύντομο βίντεο με ορισμένες από τις πιο εμβληματικές στιγμές στην πλούσια καριέρα των δύο ηθοποιών, ενώ αμέσως μετά η Ελίζ Ζαλαντό και ο Ορέστης Ανδρεαδάκης προσκάλεσαν τη Ζιλιέτ Μπινός και τον Ρέιφ Φάινς στη σκηνή, μέσα σε θερμά χειροκροτήματα από το κοινό του Ολύμπιον. Ο Ρέιφ Φάινς πήρε πρώτος τον λόγο, σε κατάσταση συγκινησιακής φόρτισης. «Αισθάνομαι μεγάλη ευγνωμοσύνη και τιμή που βρίσκομαι εδώ, δίπλα σε αυτή τη σπουδαία γυναίκα. Είμαι πολύ χαρούμενος που μου δίνεται η δυνατότητα να μιλήσω για τη Ζιλιέτ και σας ευχαριστώ γι’ αυτό. Πρώτα απ’ όλα, θα ήθελα να την ευχαριστήσω. Κάθε συνεργασία μαζί της μοιάζει με όνειρο. Είναι μια εξαιρετική καλλιτέχνιδα, που χαίρεσαι να περνάς χρόνο μαζί της. Είναι μια υπέροχη γυναίκα. Διοχετεύει μια πρωτόγνωρη και μοναδική ενέργεια. Είναι έμπνευση το να δουλεύεις μαζί της. Δίνει και μοιράζεται με έναν τρόπο που δεν τον έχω βιώσει με κανέναν άλλον ηθοποιό. Όπως βλέπετε, είμαι συγκινημένος γιατί την αγαπώ πάρα πολύ», δήλωσε ο Ρέιφ Φάινς, γνωρίζοντας την αποθέωση από το κοινό.

Τη σκυτάλη πήρε η Ζιλιέτ Μπινός, ευχαριστώντας αρχικά το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, την Ελίζ Ζαλαντό και τον Ορέστη Ανδρεαδάκη. «Ο ουρανός και οι θάλασσές σας αποτελούν πηγή έμπνευσης. Στη ζωή μου, αλλά και στις ζωές όλων μας, οι λέξεις και οι σκέψεις σας, ο Σοφοκλής και ο Όμηρος, οι μεγάλοι φιλόσοφοι και οι άγιοί σας –ιδιαίτερα ο γέροντας  Παΐσιος– τροφοδοτούν τη διαδρομή και την καρδιά μου. Σας ευχαριστώ για ό,τι έχετε δώσει στον κόσμο. Πέρασα την πιο υπέροχη μέρα σήμερα στη Θεσσαλονίκη. Επισκέφθηκα τα μοναστήρια σας, περπάτησα στους δρόμους σας. Αισθάνθηκα τις πέτρες και τα δέντρα σας. Γεύτηκα το ψωμί, τα ψάρια και τα λαχανικά σας. Θαύμασα τους βυζαντινούς σας θησαυρούς. Τι πανέμορφο ταξίδι», επισήμανε αρχικά η Ζιλιέτ Μπινός. 

«Εύχομαι τα καλύτερα στο Φεστιβάλ. Πολλά ακόμη χρόνια με σπουδαίες ταινίες και το κοινό να συρρέει στις αίθουσες, γιατί έχει πράγματι μεγάλη σημασία και μπορεί να κάνει τη διαφορά. Σήμερα είναι μια πολύ ιδιαίτερη μέρα, καθώς μοιράζομαι αυτό το “γαμήλιο” βραβείο μαζί σου, Ρέιφ. Είμαστε δύο πολύ τυχεροί άνθρωποι. Μοιραζόμαστε έναν κοινό τόπο, την υποκριτική. Έναν τόπο όπου έχουμε τη δυνατότητα να μεταμορφωνόμαστε, να δείξουμε πώς μια πληγή μπορεί να μετατραπεί σε χαρά, πώς η απογοήτευση μπορεί να γίνει τόλμη, πώς ο φόβος μπορεί να μεταμορφωθεί σε ασφαλές καταφύγιο. Φίλε μου Ρέιφ, σου εύχομαι να βιώσεις μια αληθινή “επιστροφή” στην πιο χαρούμενη και οικεία προσωπική σου αλήθεια. Γνωρίζεις τι εννοώ με αυτό. Το να εργάζομαι μαζί σου είναι από μόνο του μια ανταμοιβή που γεμίζει την καρδιά και το μυαλό μου. Νιώθω σαν να σε γνωρίζω σε βάθος, κι όμως θέλω ακόμη να σε ανακαλύψω. Είσαι ένα μυστήριο γεμάτο αντιφάσεις, κι αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που σε αγαπώ. Όταν παίζουμε μαζί, δεν μπορούμε να κρυφτούμε πουθενά. Έτσι, το να φανερώνουμε τους εαυτούς μας είναι πάντα η καλύτερη επιλογή», ολοκλήρωσε η συγκινημένη Ζιλιέτ Μπινός, εισπράττοντας παρατεταμένο χειροκρότημα από το κοινό του Ολύμπιον.

Λίγες ημέρες αργότερα, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης απένειμε στον Ματ Ντίλον, έναν από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς του σύγχρονου αμερικανικού κινηματογράφου, τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο τη Δευτέρα 4 Νοεμβρίου, στο Ολύμπιον, πριν την προβολή της ταινίας Πόλη φαντασμάτων (City of Ghosts, 2002), η οποία σηματοδότησε το ντεμπούτο του ως σκηνοθέτη και σεναριογράφου. Ο πολυσχιδής και αγαπημένος ηθοποιός, μέσα σε επευφημίες και χειροκροτήματα παρέλαβε τον τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο από την ηθοποιό και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Θέμιδα Μπαζάκα. 

Το κοινό καλωσόρισε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης. «Για τη σημερινή απονομή του Χρυσού Αλέξανδρου στον Ματ Ντίλον, επιτρέψτε μου να καλέσω στην σκηνή μια σπουδαία ηθοποιό, τη σημαντικότερη κινηματογραφική Ελληνίδα ηθοποιό των ημερών μας, μια παλιά και πιστή φίλη του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, η οποία τα τελευταία χρόνια το υπηρετεί και ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου. Παρακαλώ υποδεχτείτε τη Θέμιδα Μπαζάκα».

Αμέσως μετά, η Θέμις Μπαζάκα, προλόγισε τον εκλεκτό καλεσμένο της βραδιάς. «Απόψε θα τιμήσουμε έναν σπουδαίο ηθοποιό που μας έχει συγκινήσει, μας έχει συναρπάσει, μας έχει καθηλώσει. Έναν ηθοποιό-σύμβολο. Ο Ματ Ντίλον ενσάρκωσε στην καριέρα του μια σειρά από εμβληματικούς ήρωες και τους έκανε, με το ταλέντο του, μέρος της παγκόσμιας κινηματογραφικής μυθολογίας. Ήδη από το ξεκίνημά του συνεργάστηκε με ένα από τα ιερά τέρατα της έβδομης τέχνης, τον Φράνσις Φορντ Κόπολα, με τις ταινίες Αουτσάιντερς, επαναστάτες χωρίς αύριο και Ο αταίριαστος και ταυτίστηκε με μια από τις πιο γόνιμες παραδόσεις της αμερικανικής μυθοπλασίας, εκείνη του ανένταχτου και ασυμβίβαστου ήρωα που διασχίζει τη ζωή με το γκάζι πατημένο στο τέρμα. Δεν γίνεται, φυσικά, κανείς να ξεχάσει την ερμηνεία του σε μια ταινία-ορόσημο για το ανεξάρτητο αμερικανικό σινεμά, το αριστουργηματικό Drugstore Cowboy του Γκας Βαν Σαντ. Εκεί, κατοχύρωσε τη θέση του στο πάνθεον των κορυφαίων ηθοποιών από καταβολής κινηματογράφου», ανέφερε αρχικά η Θέμις Μπαζάκα.

«Θα ακολουθήσουν αξέχαστοι ρόλοι σε πλήθος απολαυστικών ταινιών, στις οποίες ο Ντίλον θα αποκαλύψει μια εντυπωσιακή ερμηνευτική γκάμα. Μεταξύ άλλων, η θρυλική κωμωδία των αδελφών Φαρέλι Κάτι τρέχει με τη Μαίρη, το Crash του Πολ Χάγκις, όπου θα βρεθεί υποψήφιος για Όσκαρ για την εκπληκτική του ερμηνεία, το Factotum, στο οποίο ενσάρκωσε μοναδικά τον Τσαρλς Μπουκόφσκι, Το σπίτι που έχτισε ο Τζακ του Λαρς φον Τρίερ, αλλά και η μικρού μήκους ταινία του Γιώργου Λάνθιμου με τίτλο Nimic. Το 2002, στην Πόλη φαντασμάτων, την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα, απέδειξε ότι είναι ένας εμπνευσμένος δημιουργός, έχοντας μαθητεύσει δίπλα σε ορισμένους από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες στην ιστορία του σινεμά. Ο κινηματογραφιστής Ντίλον μάς παρουσιάζει έναν ολοκληρωμένο καλλιτέχνη, πίσω αλλά και μπροστά από την κάμερα, αφού πρωταγωνιστεί ταυτόχρονα και στην ταινία του. Απόψε σε τιμούμε, Ματ Ντιλον, για όλα τα μεγάλα και όμορφα και σπουδαία που έχεις προσφέρει στην τέχνη που αγαπάμε. Και παράλληλα, σε ευχαριστούμε από καρδιάς για τα υπέροχα ταξίδια και τα μαγικά όνειρα που μας πρόσφερες με το φλογερό σου ταλέντο», ολοκλήρωσε η σπουδαία Ελληνίδα ηθοποιός. 

Στη συνέχεια, προβλήθηκε ένα σύντομο βίντεο με ορισμένες από τις αξέχαστες στιγμές στην καριέρα του σπουδαίου ηθοποιού, προτού η Θέμις Μπαζάκα και ο Ορέστης Ανδρεαδάκης προσκαλέσουν τον Ματ Ντίλον στη σκηνή, μέσα σε αποθέωση από το κοινό. «Ευχαριστώ πολύ για το πολύτιμο αυτό βραβείο. Σας ευχαριστώ και για τα καλά σας λόγια. Είμαι ευγνώμων που βρίσκομαι εδώ, σε αυτό το πραγματικά όμορφο φεστιβάλ. Σε αυτήν την όμορφη πόλη. Και ξέρετε, μου ήρθε στο μυαλό η πρώτη και μόνη ελληνική λέξη που έμαθα στην Ελλάδα, η φιλοξενία, την οποία βίωσα και με το παραπάνω εδώ στην Ελλάδα. Σε κάθε περίπτωση, αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή που έλαβα αυτό το βραβείο και σας ευχαριστώ για την πρόσκληση. Είμαι τόσο καλός όσο οι αξιόλογοι άνθρωποι με τους οποίους συνεργάστηκα, τόσο καλός όσο οι σπουδαίοι σκηνοθέτες με τους οποίους συμπορεύτηκα. Είχα την ευλογία μια καλής καριέρας και είμαι πραγματικά ευγνώμων», δήλωσε ο αμερικανός σταρ.

Μετά την ολοκλήρωση της προβολής, ο Ματ Ντίλον πήρε και πάλι τον λόγο: «Θέλω να σας ευχαριστήσω όλες και όλους που μείνατε εδώ για να δείτε την ταινία, πραγματικά το εκτιμώ. Είναι μεγάλη τιμή που μοιράζομαι τη συγκεκριμένη ταινία μαζί σας. Ήταν ένα προσωπικό μου όραμα, που χρειάστηκε χρόνια για να ολοκληρωθεί, και είμαι συγκινημένος που κάνει πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη. Δεν είχε προβληθεί στην Ελλάδα όταν πρωτοβγήκε». 

Αναφερόμενος στα γυρίσματα στην Καμπότζη είπε ότι «ήταν μια αξέχαστη εμπειρία. Πέρσι, ήταν η 20ή επέτειος από την ολοκλήρωση της ταινίας. Η χώρα έχει αλλάξει δραματικά από τότε και είμαστε περήφανοι που η ταινία μας ήταν μία από τις πρώτες μεγάλου μήκους παραγωγές εκεί. Είναι ενθαρρυντικό να βλέπω την ανάπτυξη της κινηματογραφικής βιομηχανίας στην Καμπότζη, όπως και το να βλέπω πρώην μέλη της ομάδας μας από τη συγκεκριμένη χώρα να συνεχίζουν να απασχολούνται στην κινηματογραφική βιομηχανία». 

«Η δημιουργία αυτής της ταινίας ήταν μια περιπέτεια γεμάτη τόσο χαρούμενες όσο και λυπηρές στιγμές. Ξέρετε, στέκομαι εδώ μόνος μου, αλλά υπήρχαν πολλοί σπουδαίοι άνθρωποι που συμμετείχαν σε αυτή τη διαδικασία και σε αυτό το ταξίδι. Θα ήθελα να τιμήσω τη μνήμη του Τζέιμς Κάαν και του Kem Sereyvuth, δύο εξαιρετικών ανθρώπων με τους οποίους συνεργάστηκα και τους οποίους εκτίμησα πολύ, που δυστυχώς δεν είναι πια μαζί μας. Αγαπώ τους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύω. Οι δεσμοί που δημιουργούνται με τους ηθοποιούς από την πλευρά του σκηνοθέτη έχουν μια πολύ ιδιαίτερη θέση στην καρδιά σου» συμπλήρωσε.

Σε ερώτηση του κοινού για τη σχέση μεταξύ του φιλμ νουάρ και της αμερικανικής κινηματογραφικής αφήγησης, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αυτή η σχέση επηρεάζει τη δημιουργική διαδικασία για έναν σκηνοθέτη ή/και έναν ηθοποιό, ο, Ματ Ντίλον απάντησε: «Το φιλμ νουάρ έχει σίγουρα αφήσει ανεξίτηλο σημάδι στον αμερικανικό κινηματογράφο. Η σκοτεινή του ατμόσφαιρα, η εξερεύνηση του βάθους της ανθρώπινης ψυχής και η αναζήτηση της αλήθειας σε έναν κόσμο γεμάτο διλήμματα, είναι στοιχεία που πάντα με γοήτευαν. Ως ηθοποιός βρίσκω ότι η υποκριτική είναι μια διαρκής αναζήτηση αυτής της αλήθειας. Προσπαθώ να κατανοήσω τους χαρακτήρες μου σε βάθος, να εξερευνήσω τα σκοτεινά τους σημεία και να αποκαλύψω τις πιο ανθρώπινες πτυχές τους. Υπό αυτή την έννοια, η υποκριτική είναι μια μορφή διαλογισμού, μια εσωτερική αναζήτηση που με οδηγεί σε βαθύτερες καταστάσεις συνείδησης. Η οπτική εγκατάσταση Interfears είναι μια συναρπαστική ευκαιρία να εξερευνήσω αυτή τη διαδικασία με έναν επιστημονικό τρόπο. Είναι σαν να ανοίγουμε ένα παράθυρο στον εγκέφαλο ενός ηθοποιού, αποκαλύπτοντας τα μυστήρια της δημιουργικής διαδικασίας. Πιστεύω ότι αυτή η έρευνα μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα όχι μόνο την υποκριτική, αλλά και την ανθρώπινη φύση γενικότερα».

Μιλώντας στη συνέχεια για την εμπειρία της σκηνοθεσίας, εξέφρασε αρχικά την πεποίθηση ότι οι σκηνοθέτες πρέπει να ξεκινήσουν από μικρού μήκους ταινίες, επισημαίνοντας ότι η πολυετής εμπειρία του ως ηθοποιού τού προσέφερε μια ισχυρή βάση από γνώσεις και δεξιότητες. Επιπλέον, υποστήριξε ακόμα ότι η συνεργασία με σπουδαίους σκηνοθέτες όπως ο Φράνσις Κόπολα και ο Γκας Βαν Σαντ, καθώς και η συμμετοχή σε διαφορετικές μεταξύ τους παραγωγές, του επέτρεψαν να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη κατανόηση της κινηματογραφικής διαδικασίας. Τέλος, υποστήριξε ότι, πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα είναι το αποτέλεσμα όλων αυτών των εμπειριών και της γνώσης που έχει αποκομίσει στη διάρκεια της καριέρας του.